Dla wielu dłużników przedawnienie wydaje się być tratwą ratunkową. Najlepiej siedzieć cicho, bo zapomną o mnie i nic mi już nie zrobią. Wydaje się, że wierzyciel nie odezwie się i cała sprawa ucichnie. Nic bardziej mylnego. W teorii wydaje się to proste i sensowne. W praktyce jednak łatwo wpaść w pułapki, które ten pomysł obalają i można oczekiwać zimnego prysznicu.
Czasami wystarczy jeden podpis, odebranie telefonu „Tak? Słucham”, drobna wpłata czy zignorowane pismo z sądu, by przedawnienie przestało działać na Twoją korzyść. Wierzyciele i firmy windykacyjne doskonale znają te sposoby i często wykorzystują je, by odzyskać roszczenia, które formalnie powinny być już „martwe”.
Zacznijmy od najważniejszej kwestii – terminów
- Przerwanie biegu przedawnienia
Tak jak wspominaliśmy wcześniej – częściowa wpłata, podpisanie ugody, wysłanie e-maila z prośbą o rozłożenie na raty, a nawet SMS z potwierdzeniem długu i licznik zaczyna biec od nowa (art. 123 KPC). Ważną kwestią jest to, że przedawnienie przerywa się: przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia
Wierzyciele lub firmy windykacyjne celowo i podstępnie proponują „symboliczną” wpłatę, żeby odzyskać prawo do sądowego dochodzenia długu. Musisz uważać na to oraz jak komunikujesz się z tego typu firmami.
- Sądowy nakaz zapłaty w EPU lub zwykłym trybie
Nawet jeśli roszczenie jest przedawnione, ale Ty jako dłużnik nie złożysz sprzeciwu w terminie 14 dni od daty doręczenia nakazu, nakaz się uprawomocni i wierzyciel dostanie tytuł wykonawczy. Komornik będzie mógł prowadzić egzekucję, a argument o przedawnieniu przepadnie. Pamiętaj, że nie odebranie przesyłki sądowej czy od komornika oznacza jej odebranie. Jest to tzw. fikcja doręczenia. Ostatnio jest bardzo głośna sprawa emerytki, której listonosz nie dostarczył awiza, nie wiedziała nic o nakazie zapłaty, a komornik licytuje jej mieszkanie. Jeżeli spodziewasz się jakiejś korespondencji sprawdzaj regularnie na poczcie czy nie masz korespondencji.
- Ugody podsuwane do podpisu
Podpisując ugodę, uznajesz dług i rezygnujesz z możliwości powołania się na przedawnienie. Często są w nich zapisy bardzo korzystne dla wierzyciela, ale dla Ciebie już nie. Każdą umowę skonsultuj najpierw z prawnikiem, aby uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek i pułapki na kolejne lata.
- Cesja wierzytelności
Dług może być sprzedany innemu wierzycielowi. Jeśli nie pilnujesz korespondencji, możesz przegapić pozew lub nakaz zapłaty od nowego podmiotu. Sprawdź podstawę cesji, czy umowa nie zawiera błędów oraz czy nie doszło do tzw. podwójnej egzekucji. Na czym to polega praktyce? Np. Wierzyciel nadal wysyła monity lub nawet wnosi pozew, pomimo że sprzedał dług do firmy windykacyjnej.
- Przedawnienie nie jest automatyczne w każdej sprawie
W sporach między firmami sąd nie bada przedawnienia z urzędu, trzeba samemu zgłosić taki zarzut. Jego brak może oznaczać dla Ciebie przegraną sprawę.
- Błędne liczenie terminu
Jest to jedna z największych pułapek związanych z przedawnieniem. Warto wiedzieć od kiedy one biegną. Termin liczy się od dnia wymagalności roszczenia, a nie od daty umowy czy faktury. Wiele osób myli te momenty. Wyjaśnijmy to.
Jeśli w umowie, fakturze lub wezwaniu do zapłaty jest wskazana data płatności, przedawnienie rozpoczyna się w kolejnym dniu. Jeśli termin nie był określony – liczy się od dnia, w którym wierzyciel wezwał do zapłaty i upłynął rozsądny czas na jej dokonanie.
Przykład:
Termin płatności faktury: 10 sierpnia 2025 r.
Bieg przedawnienia zaczyna się 11 sierpnia 2025 r.
Sprawa komplikuje się w przypadku gdy termin roszczenia jest krótszy niż 2 lata. Zgodnie z Art. 118 KPC, termin przedawnienia upływa w ostatnim dniu roku kalendarzowego.
Przykład:
Dług z dnia 10 lutego 2020 r., termin 6 lat – przedawnienie następuje 31 grudnia 2026 r.
Dług z dnia 10 lutego 2022 r., termin 3 lata – przedawnienie następuje 31grudnia 2025 r.
· Przedawnienie po wyroku sądowym
Jeśli wierzyciel uzyskał prawomocny wyrok lub nakaz zapłaty, termin przedawnienia wynosi 6 lat (art. 125 § 1 KPC). W przypadku świadczenia okresowego przedawnia się po upływie 3 lat. Ciekawą kwestią jest, że zalicza się do tego roszczenia ustalenia potwierdzone ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd.
- Windykacja pozasądowa po przedawnieniu
Wierzyciel czy firma windykacyjna nadal mogą pisać, dzwonić i „przypominać” się o długu. To legalne, o ile nie narusza dóbr osobistych ani RODO. Pisaliśmy o tym w artykule: Nie każda egzekucja jest legalna!
Wierzyciel czy firma windykacyjna nadal mogą pisać, dzwonić i „przypominać” się o długu. To legalne, o ile nie narusza dóbr osobistych ani RODO. Pisaliśmy o tym w artykule: Nie każda egzekucja jest legalna!
Wiele osób wtedy myśli, że egzekucja jest w toku, i płaci, mimo że sprawa jest już „martwa” w sensie prawnym. Zawsze sprawdzaj i pytaj o podstawę prawną masz do tego całkowite prawo. W takim przypadku wystosuj odpowiednie pismo, sprawdź czy nie zostały naruszone Twoje dobra osobiste i podejmij odpowiednie kroki prawne
Wiele osób wtedy myśli, że egzekucja jest w toku, i płaci, mimo że sprawa jest już „martwa” w sensie prawnym. Zawsze sprawdzaj i pytaj o podstawę prawną masz do tego całkowite prawo. W takim przypadku wystosuj odpowiednie pismo, sprawdź czy nie zostały naruszone Twoje dobra osobiste i podejmij odpowiednie kroki prawne
Podsumowując:
· W sprawach konsumenckich sąd od razu sprawdza, czy roszczenie jest przedawnione (art. 117 § 2¹ KPC)
· Pomiędzy firmami sąd uwzględni przedawnienie tylko wtedy, gdy strona podniesie taki zarzut w toku postępowania
· Jeśli dług jest przedawniony, a mimo to prowadzona jest egzekucja, należy złożyć do sądu wniosek o uchylenie tytułu wykonawczego. Po jego uchyleniu komornik ma obowiązek umorzyć postępowanie (art. 824 § 1 pkt 2 KPC). W tej kwestii istotny jest termin dokonania ostatniej czynności egzekucyjnej lub dzień ustania przyczyny zawieszenia
· Przedawnienie może zawsze zostać przerwane (np. przez częściową spłatę, uznanie długu, podpisanie ugody, czy wniesienie pozwu przez wierzyciela) i wtedy termin biegnie od nowa
· Sprawdzaj zawsze podstawę prawną
LIST POLECONY – DLACZEGO